Stop rracizmit

Stop racizmit, ja si evidentohet


E Shtune, 22 Mars 2008

Dita nderkombetare kunder racizmit synon zbutjen e kesaj dukurie ne te gjitha kulturat dhe kontinentet. Por cfare eshte racizmi ne thelb dhe pse eshte kaq i rezistueshem ai?

Eshte nje ironi e hidhur: Racizmi, i cili ne thelb synon perjashtimin e tjetrit dhe te huajit vete eshte nje dukuri qe nuk njeh kufi. Si ne kohen e kolonializmit evropian e te tregtise me sklleverit, ku zezaket tregtoheshin si njerez te klases se fundit, ashtu edhe ne epoken e Rajhut te Trete me holokaustin, apo ne gjenocidin ne Ruande, racizmi ka ekzistuar dhe ekziston ne te gjitha epokat, kulturat dhe kontinentet.

TIPARET

Cilat tipare jane karakteristike te racizmit, pavaresisht profileve te ndryshme te tij ne bote? Politologia dhe sociologia gjermane, Kristina Morgenstern, ka per te nje perkufizim: "Jane kater elemente. Njeri eshte se racizmi kryesisht kerkon t'i ndaje njerezit ne kategori, qe do te thote ndarje e shoqerise ne grupime te caktuara, element tjeter eshte perkatesia e njeriut ne keto grupime qe ne lindje. Elementi i trete eshte qe seciles nga keto kategori shoqerore i vishen cilesi te caktuara, kjo lidhet me cilesi ne sferen e mendimit, kultures, shoqerise apo karakterit, deri te temperamenti. Nje lloj percaktimi i tille presupozon njekohesisht edhe vleresimin e ketyre grupimeve ne nje forme te caktuar".

RACE-NDARJA

Sipas studiueses Morgenstern, cdo njeri po ta pyesesh te permend menjehere tre ose kater te ashtuquajtura raca, por ne realitet ato nuk ekzistojne: "Qe dikush ka ngjyre tjeter kjo percaktohet lehte, po kufiri i kalimit nga nje ngjyre te tjetra nuk mund te percaktohet dot. Kjo eshte biologjike, e nga pikepamje shkencore, e pamundur. Per kete arsye thjesht ndarja ne kategori te caktuara race, eshte e gabuar".

Studiuesja eshte e mendimit edhe qe pavaresisht se ku jetojne apo cfare "race i perkasin", gati te gjithe njerezit kane te njejtat kategori ne koke, te ndara ne rangje, pavaresisht se sa te gabuara jane. "Kjo ideologji raciste, eshte perhapur ne mbare boten, ndaj te con ne konkluzionin se eshte eksport evropian".

SHUME SHEMBUJ

Studiuesja thote se "qe nje perhapje e tille ka ndodhur e verifikon thjesht ne faktin qe kudo ne bote, kategoria e njerezve te bardhe ze vendin me te larte ne ndarjen e rangjeve".

Shembuj per kete ka plot. Per shembull ende eshte mjaft e perhapur nje lloj ndjenje superioriteti e te bardheve kundrejt afrikaneve. Si ne shkuaren edhe sot racizmi gjithmone i ka sherbyer interesave politike: "Per kete arsye do te ngrija tezen dhe do ta mbroja ne cdo kohe se racizmi gjithmone ju vlen atyre, te cilet duan te terheqin vemendjen nga privilegjet e interesat e veta. Pra si rregull, me ndonje perjashtim, me se shumti ai ju vlen atyre qe kane nje interes te caktuar, dhe qe duan ta ruajne ate, sepse ata perfitojne", pohon studiuesja

KUSH FITON

Me instrumentin e racizmit i dilet mbane qe te ndahen individet me probleme sociale te shumices nga minoritetet e nje shoqerie. Fajtore per gjendjen e veshtire sociale, papunesine, korrupsionin, trazirat etj., jane sipas vendi dhe epokes, kinezet, zezaket, turqit, hebrenjte, pra gjithmone te tjeret, dhe jo ata qe kane pushtetin ne dore, privilegjet e te cileve mbesin te paprekura. Sipas studiueses Morgenstern, krahas racizmit te drejtperdrejte, ka edhe forma te ndryshme emocionale te racizmit qe merren qe nga femijeria, e reflektohen ne forma te ndryshme. Keto mund te luftohen vetem duke u vetendergjegjesuar, per ekzistencen dhe demin qe shkaktojne.