Dasma e mortit dhe krushqit e saj

Dasma e mortit dhe krushqit e saj


Nuk kanë kaluar veçse disa orë nga gjëma e Gërdecit. Në Tiranë duket se ka kaluar frika e parë. Gjëmimet e frikshme tashmë duket sikur janë larg, në një botë tjetër. Duket sikur nuk ishte ajo rrugë e ajo zonë të cilën kryeqytetasit e kalonin thuajse përditë, pa le pastaj në çdo fundjavë. Megjithatë, ka diçka që nuk shkon. Njerëzit nuk është se i kanë lënë planet e tyre të fundjavës.

"Blloku" do të zhurmojë sërish nga muzika me zë të lartë. Vajzat e djemtë do t‘i veshin se s‘bën ato veshjet e modës që kishin planifikuar që të hënën. E, megjithatë, diçka nuk vete. Një ngërç se ku fshihet. Shumë gjëra janë thyer. Disi larg, por edhe afër. Ndërsa nata nis të bjerë mbi kryeqytetin e ndarë përgjysmë mes festës së fundjavës dhe zisë që ka përshirë gjithë kombin, përzihemi edhe ne mes turmës, duke i lënë kolegët tanë të djersitur e të sakatosur nga lodhja që të përfundojnë bilancin e një lemerie të paralajmëruar që prej shumë vitesh.

Në një nga rrugët qendrore të Tiranës, bash atje ku ndodhet redaksia jonë, dy vajza goxha të mbajtura kanë marrë udhën e "Bllokut". Janë veshur me sqimë. Duket sheshit se veshjet e tyre janë blerë diku jashtë. Mbajnë këpucë të shtrenjta me taka të larta, këp-këpi i të cilave e kalon madje edhe ulërimën e ndonjë makine të ambulancës, që vazhdon të kalojë në krah të tyre. Janë shtrënguar fort me njëra-tjetrën, njësoj sikur të kenë frikë nga ndonjë gjë që kush e di se nga mund t‘u vijë. Njëra prej tyre mban në dorë një tufë zambakësh. I shtrëngon fort si një gjë e shenjtë, si një detyrë që duhet bërë, si një gjë e paralajmëruar që prej vitesh, e jo më prej ditësh. Duket sheshazi se vajzat janë të ftuara diku nga "Blloku" në ndonjë fejesë apo dasmë të paralajmëruar njësoj si tragjedia që na zuri të gjithëve. Janë të mbajtura, të veshura dhe krenare. E kalojnë semaforin me dinjitetin që u jep veshja e tyre e shtrenjtë, por duket se diçka nuk shkon në çapitjen e tyre. Shikojnë vazhdimisht nga qielli. Ato po bëjnë një detyrë dhe aq. Festë më nuk mund të ketë. E si mund të festohet kur vetëm pak kilometra larg tyre vazhdon të ndodhë hataja?

Diçka më poshtë, andej nga rruga "Myslym Shyri", ndalojmë të takojmë shokë të vjetër. Askush nuk flet. Nga ekrani i vogël, që neve ka nisur të na duket i frikshëm, vjen puna e kolegëve tanë. Të gjithëve u merret fryma nga pesha e tragjedisë, nga sytë e fëmijëve dhe të pafajshmëve të gjakosur. Të gjithë ata e dinë se çfarë ka ndodhur më parë dhe tashti. Të gjithë bëjnë detyrën. Të gjithë nuk do të donin të përcillnin të tilla lajme.

Në orët e darkës del para "miletit" vetë Kryeministri. Nuk thotë ndonjë gjë të re. Pyetjeve që i bëhen mbi shkaktarët e katrahurës më të fundit nuk i përgjigjet direkt. Thotë thjesht atë që ka menduar të thotë dhe përgjegjësia e katrahurës bëhet edhe më e "fshehtë", ndonëse të gjithë e dinë. Askush nuk e thotë se përse gjithë ky mal vrastar u mblodh fare afër një fshati të banuar, pa le pastaj afër Tiranës, autostradës dhe kështu me radhë. Askush nuk është fajtor. Të gjitha gjërat janë në rregull, vetëm se në prag të aspiratës sonë të kotë për në NATO vendi befas u gdhi nga një vend i qetë, në një vend vullkanik e vrastar. Punëtorë të pasiguruar kanë punuar në atë vend. Thuhet se ka pasur fëmijë, gra, njerëz jo ekspertë, vetëm të dëshpëruar për të fituar jetën qoftë edhe me çmimin e saj. Por, për njerëzit që drejtojnë punët çdo gjë është në rregull. Fajin e kanë viktimat. Askush tjetër. Nuk ka ministër pune, që kush e di se ku është fshehur, as Mbrojtjeje, as një inspektor të mbrojtjes civile. Nuk thuhet asnjë e dhënë se përse pikërisht kjo firmë e meritonte atë shuk parash që i ka dhënë shteti, nuk thuhet se ku ishin ekspertët e ndonjë inspektorati me emër të madh. Nuk thuhet asgjë. Njësoj sikur të mos ketë ndodhur Hiroshima e Tiranës, por sikur të jenë përplasur thjesht dy qerre në një rrugë të humbur fshati. Goxha guxim për një qeveri që e konsideron veten shërbëtore të popullit. Të paktën kështu është thënë e stërthënë.

Pak orë më pas, pas të gdhirës, afër qendrës së qytetit, një dyqan i vogël hapet i pari. Prej tij kumbon një muzikë e fortë dasme, si për ironi të fatit. I zoti e ka ndarë mendjen. Zi vërtet, por ç‘më duhet mua? - duhet të ketë menduar ai. Televizorët përhapin lajmet që kanë transmetuar një ditë më parë. Një nuse e zbathur tërheq zvarrë fustanin e saj të nusërisë. Dita e shpërthimit apokaliptik duhej të ishte dita më e lumtur e jetës së saj. Nuk ka ndodhur kështu. Sikur të mos kish vrapuar në kohë do të kishte mbetur poshtë rrënojave të lokalit, në të cilin bëhej dasma e saj. Dhëndri nuk duket gjëkundi. Paniku të bën të harrosh edhe gruan. Qoftë kjo edhe në ditën e saj të parë. Në një kronikë tjetër shohim një grua që ka dalë me vrap nga vendi ku po lyente flokët. Shumë prej kolegëve e kanë marrë bojën e saj të kuqe si gjak që i rridhte nga koka. Në fakt, është më rëndë se kaq. Edhe gruaja e shkretë po bëhej gati për një dasmë diku aty afër. Dhe kështu, pak nga pak, kujtohemi se shumë prej festave tona kthehen në tragjedi. Vetëm dy javë më parë një grup njerëzish, që festonin një ditëlindje, u përpinë nga një marrëzi e kotë. Në Farkë u mbytën jo pak, por 16 vetë. Askush nuk dha llogari. As nga pushteti qendror dhe as nga ai lokal. Fajin e kanë gjithnjë viktimat. Kështu ndodh në Shqipëri. Kryeministra, ministra, shefa… të gjithë dalin të palagur. Ndërsa hedhim këto mendime në bllokun tonë dëgjojmë buritë e para të mëngjesit. Eshtë fundjavë dhe dasmat janë parashikuar që prej kohësh, mbase që prej kohës kur çifti ende nuk kishte lindur. Në skaj të dyqanit, që vazhdon të këndojë "U knaqme tuj u knaqë…", kalon një vargan dasmorësh. Por, a e dini çfarë? Portretet e dhëndrit, nuses, dasmorëve, nuk janë ato të hareshmet, të cilat jemi mësuar t‘i shohim. Janë të vëngërta, njësoj si një festë e sforcuar që nuk ka më kuptim. Dhe atëherë edhe dyqanxhiu ynë i kasetave e mbyll qepenin e tij. "E mori dreqi këtë punë!" - mërmërit nëpër dhëmbë dhe shpejton të shkojë në shtëpi.

Shtëpia mbetet streha më e sigurt e mundshme në këtë kohë apokalipsi dhe gënjeshtrash. Të njëjtën gjë bëjmë edhe ne. Në një skaj të një lagjeje të vjetër tiranase lexojmë një parullë që duket sheshazi që është shkruar vetëm këto orët e fundit, meqë boja është ende e patharë. Në të shkruhet: "Hani m…, qeras shteti!" Me të vërtetë, shteti në këta 17 vjet na ka qerasur shumë me atë fjalën që nuk na e do ënda ta zëmë me gojë. Pas kësaj që ndodhi, pas kësaj "dasme të mortit", me krushq që bëjnë sikur nuk dinë gjë, të cilën jo vetëm na e sajoi, por edhe na e hodhi mbi shpinë në mënyrë të përgjakshme, tani nuk na mbetet gjë tjetër veçse të themi: Faleminderit për qerasjen o shtet! Kur keni ndërmend të na jepni m… prapë?