"NJË POET, KËNGËTAR E STUDIUES NGA SHËN MËRTIRI" nga Prof. Bexhet Asani

NJË POET, KËNGËTAR E STUDIUES NGA SHËN MËRTIRI

Viçenc Perrellis (Vincenzo Perrellis) u lind më 17 janar 1963 në katundin arbëresh Shën Mërtir të Kozencës së Kalabrisë. Shkollën fillore dhe të mesmen e mbaroi në vendlindje, kurse studimet i kreu në Universitetin e Klabrisë “Unical”, 1996/97 në degën Gjuhë dhe Letërsi të Huaja. Specializoi për Gjuhë dhe Letërsi shqiptare me tezën “Një shtudim morfologjik dhe leksikal mbi folmen arbëreshe të Shën Mërtirit”. Në Universitetin e Studimeve të Bazilikatësn në vitin 2005, mbron me sukses tezën “Grekët e salentit” dhe merr titullin Magjistër si "Operator gjuhësor kulturor i zonës arbëreshe" niveli i dytë. 
Që nga viti 2000 punon si mësues i Gjuhës arbëreshe në shkollat fillore dhe në shkollat e mesme të katundeve arbëreshë ndryshe. Po në Bashkinë e Shën Mërtirit punon si Operator i Sportelit Gjuhësor – Kulturor nga viti 2005 deri 2015.
Profesor Viçenc Perrellis ka qenë drejtor artistik në shfaqen " Miss arbëreshe" e organizuar nga shoqata Pro Loco në Spixanë (Spezzano Albanese CS), në patronatin e Krahinës së Kalabrisë në vitin 2010.
Në vitin 2011 ka qënë mësues në një kurs artizanati për punën në vek, i organizuar nga Krahina e Kalabrisë, në katundin arbëresh Mongrassano të Kozencës (Mungrasana), duke folur për modelet dhe simbolet e arbëreshëve në realizimin e qilimave.
Ka bërë kërkime historike për Bashkinë e Rotës (Rota Greca cs) në Arkivin e Shtetit të Kosenxës, dhe i Dioqezës së Sëmarkës (San Marco Argentano cs) 2002/2005. Po ashtu ka bërë hulumtime historike në arkiv në fushën e etnografisë për Bashkinë e Shën Mërtirit gjatë viteve 2007/2009.
Në vitet 2005 – 2006, dy herë radhazi ka marrë pjesë në Seminarin e Gjuhës, letërsisë dhe kulturës shqipe që mbahet në Prishtinë për çdo vit. Në këtë seminar prof. Viçenc Perrellis ka mbajtur kurse për Gjuhën dhe Kulturën arbëreshe.
Viçenc Perrellis është marrë edhe me gazetari. Në vitet 2000 e 2001 ka qenë korrespondent i gazetës “La Provincia cosentina”, për katundet arbëreshe.
Prof. Viçenc ka botuar këto vepra: “Rota, histori dhe tradita” (Rota Greca, storia e tradizioni), Administrata e Bashkisë së Rotës, 2005. Librin me audio cd, koautor me etnomusikologun prof. Vincenzo La Vena, "Tradita Muzikore e Shën Mërtirit, vol. 1 vjershë e ajër", LIM edizioni, Lucca, 2009. Romanin "Oltre", Pellegrini Editore, Cosenza, 2009. Ka botuar dhe " Il vestiario delle comunità arbëreshe della Valle del Crati" (Teshat e bashkësive arbëreshe në Luginën e Gratit) në vëlimin "Ori e costumi degli Albanesi d' Italia" (Ar dhe tesha të shqipëtarëvet e Italisë), me Italo Elmo dhe Evis Kruta, Il Coscile, Castrovillari, 1996.
Ka qenë bashkëpunëtor me pof. Ëalter Breu i Universitetit të Kostancës D, në universitetin e Kalabrisë, sipër përrallat e Shën Mërtirit, 1997. Ka bashkëpunuar edhe me pof. Erich Hump i Universitetit të Chicago, në universitetin e Kalabrisë, sipër morfologjinë e folmes së Shën Mërtirit, 1998. Edhe sot punon me vek, në shtëpi, sipas traditës së Shën Mërtirit.
Ka gati për botim vëllimin e dytë " Tradita Muzikore arbëteshe e Shën Mërtirit, kënga e këndime". Është duke punuar librin nga folklori "Përrallat e Shën Mërtirit".
Viçenc Perrellis është pjesëmarrës dhe themelues i disa ansambleve të këngëve dhe valleve arbëreshe: si grupet: Luleborë, në Shën Mërtir" vitet 1980/1982. Po ashtu bashkëthemelues i ansamblit kërkimi Muzikal arbëresh “Shpirti arbëresh" nga Qana (Cerzeto Cs) dhe pjesëmarrës si mësues i këngës e i valles, edhe si këngëtar, që nga viti 2000 deri 2003.
Si këngëtar ka marrë pjesë tri herë në festivalin e këngës arbëreshe në Shën Mitër, (San Demetrio Corone CS) si autor dhe këngëtar. Atje në vitin 1997 mori çmimin si tekst më i mirë me këngën "Bilbili”. 
Për punën e tij të palodhur, ka marrë çmime të ndryshe për poezi në gjuhën arbëreshe dhe tregime e romane në gjuhën italishte si: Çmimi i presidentit të jurisë në "Konkursin letrar ndërkombëtar të Aspromontit" në Santa Cristina d'Aspromonte, 2008. Për romanin "Oltre" (Matej). Çmimin e dytë në konkursin " Gj. K. Skanderbeg" me poezinë " Mos më piej" në Chieri TO, 2004. Çmimin e parë në konkursin për sektorin arbëresh, me poezinë "Si lulëkuq" në. Në Mendicino Kozencë. Çmimin e tretë në një konkurs në Romë, me tregimin " Viaggio in Cossovo" (Udhëtim në Kosovë) etj.

Scrive
Bexhet Asani

Conosci le personalità Arbëresh

UN POETA, CANTANTE E STUDIOSO DELL'ARBËRISHT

Vicenc Perrellis è nato il 17 gennaio 1963 nel paese arbëresh di San Martino di Finita, nella provincia di Cosenza, in Calabria. Ha terminato la scuola primaria e secondaria nel suo paese natale, e ha completato i suoi studi all'Università della Calabria "Unical", 1996/97 nel ramo della lingua e della letteratura straniera. Si è specializzato in lingua e letteratura albanese con la tesi "Uno studio morfologico e lessicale sulla parlata arbëreshe di San Martino di Finita". All'Università degli Studi della Basilicata nel 2005, ha difeso con successo la sua tesi " I Grichi del Salento" e ha ricevuto il titolo di Master di secondo livello in " Operatore linguistico - culturale di area arbëreshe ".
Il prof. Vincen Perrellis
dal 2000 lavora come insegnante di lingua Arbëreshe nella scuola elementare e media di diverse comunità arbëreshe. Ha lavorato anche nel comune di Shën Mërtiri come operatore dello linguistico-culturale dal 2005 al 2016.
Il professor Viçenc Perrellis è stato direttore artistico della manifestazione culturale "Miss Arbereshe" organizzata dall'associazione Pro Loco a Spezzano Albanese nel 2010.
Nel 2011 è stato insegnante in un corso di formazione artigianale di lavoro al telaio tradizionale, organizzato dalla Regione Calabria, nel paese arbëresh di Mongrassano Cs (Mungrasana), parlando dei modelli e dei simboli arbëreshë nella realizzazione di coperte e arazzi.
Ha condotto ricerche storiche per il Comune di Rota Greca nell'Archivio di Stato di Cosenza e nell' archivio diocesano di San Marco Argentano cs fra il 2002/2005. Ha inoltre svolto ricerche storiche e etnografiche negli archivi e sul campo per il Comune di San Martino di Finita negli anni 2007/2009.
Negli anni 2005-2006, ha partecipato al seminario di lingua, letteratura e cultura albanese che si tiene a Priština ogni anno. In questo seminario il prof. V. Perrellis ha anche relazionato nella sezione scientifica sulla morfologia dell' abërisht.
Vincenzo Perrellis è stato anche coinvolto nel giornalismo. Negli anni 1999 e 2000 è stato corrispondente del giornale "La Provincia cosentina", per i paesi arbëreshë. 
Il prof. Vicenzo ha pubblicato i seguenti lavori: “Rota Greca, storia e tradizioni”, Amministrazione comunale di Rota Greca, Barbieri Ed., Cosenza, 2005. Il volume con audio cd, con il coautore etnomusicologo prof. Vincenzo La Vena, “La tradizione musicale di San Martino di Finita, vol.1 Vjershe e Ajër ", LIM Edizioni, Lucca, 2009. Il romanzo in lingua italiana" Oltre ", Pellegrini Editore, Cosenza, 2009. Ha anche pubblicato " Il vestiario delle comunità arbëreshe della Valle del Crati " in "Ori e costumi degli Albanesi d' Italia" a cura di Italo Elmo ed Evis Kruta, Il Coscile, Castrovillari, 1996.
Ha collaborato con il pof. Ëalter Breu dell'Università di Costanza D, presso l'Università della Calabria, sulle fiabe e alcuni aspetti fonetici e morfologici della parlata arbëreshe di San Martino, 1997. Ha anche collaborato con il Pof. Erich Hump dell'Università di Chicago, sulla morfologia della parlata di San Martino, nel 1998. Ancora oggi lavora al telaio nella propria abitazione, secondo la tradizione di San Martino.
Il secondo volume della "Tradizione musicale Arbëresh di San Martino di Finita, vol 2 Kënga e Këndime" è pronto per la pubblicazione. È in preparazione il libro "Fiabe arbëreshe della tradizione di San Martino di Finita".
Vincenzo Perrellis è stato collaboratore di diversi gruppi di canti e danze abëreshë come il gruppo "Luleborë, a San Martino, anni 1980/1982; " Voka e Vjetër " 2003; “Shpirti Arbëresh” di Cerzeto Cs, con il qiale ha partecipato come insegnante di canto e danza e come cantore dal 2000 al 2003.
In qualità di autore cantante ha partecipato tre volte al Festival della Canzone Arbëreshe di San Demetrio Corone CS), ove nel 1997 ha ricevuto il premio per il "miglior testo" con la canzone "Bilbili".
Per il suo instancabile lavoro, ha ricevuto vari riconoscimenti per la poesia in Arbëresh e racconti sia in arbërisht che in italiano, tra cui il Premio della Giuria al " 1° concorso letterario internazionale "2° premio Aspromonte" a Santa Cristina d'Aspromonte, 2009, per il romanzo "Oltre". Secondo premio al concorso "Skanderbeg" con la poesia "Nata", a Chieri TO, nel 2004. Primo premio al concorso per il settore Arbëresh, con la poesia "Lulëkuqi", a Mendicino Cs. Il terzo premio in un concorso a Roma, con il racconto "Viaggio in Cosovo" ecc.